فریبا اسفندیاری درآباد؛ رسول بخشنده؛ مسعود رحیمی؛ خدیجه حاجی؛ رئوف مصطفیزاده
چکیده
مورفولوژی رودخانهها در حفاظت و مقابله با سیلاب به واسطه پیوند و ارتباط آن با زیستگاههای طبیعی و انتقال سیلاب از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین در پژوهش حاضر، رودخانه حمزهخانلو بر اساس سیستم ژئومورفولوژیکی رزگن مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش جمعآوری دادهها در خصوص موضوع مورد مطالعه بهطور کلی به دو روش کتابخانهای ...
بیشتر
مورفولوژی رودخانهها در حفاظت و مقابله با سیلاب به واسطه پیوند و ارتباط آن با زیستگاههای طبیعی و انتقال سیلاب از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین در پژوهش حاضر، رودخانه حمزهخانلو بر اساس سیستم ژئومورفولوژیکی رزگن مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش جمعآوری دادهها در خصوص موضوع مورد مطالعه بهطور کلی به دو روش کتابخانهای و میدانی انجام شد. جهت شبیهسازی رودخانه و استخراج پارامترهای مورد نیاز از دو دسته ابزارهای فیزیکی شامل نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی و کاربریاراضی و ابزارهای مفهومی از جمله نرمافزارهای ArcGIS و HEC-RAS استفاده شد. نتایج بهدست آمده از مدل رزگن نشان داد که رودخانه حمزهخانلو در قسمتهایی که مقاطع در طبقه C قرار گرفتهاند دارای حساسیت به تلاطم و کنترل پوششگیاهی بسیار بالا و پتانسیل بازیابی و تأمین رسوب بالا هستند، در حالیکه قسمتهایی که در طبقه B قرار دارند درجه حساسیت به تلاطم و تأمین رسوب و تأثیر کنترل پوششگیاهی متوسط و پتانسیل احیا عالی است. در نتیجه در انتهای بازه سوم و بیشتر بخشهای بازه چهارم شیب رودخانه بین 2 تا 4/0 درصد قرار گرفته و رسوبات ماسهای در کف رودخانه قابل مشاهده است که منجر به ایجاد درههای باریکی میشود که توسعه یک دشت وسیع سیلابی را محدود میکند. بنابراین الگوهای مجرای موجود در رودخانه و به تبع آن پارامترهای مؤثر در طبقهبندی و تفکیک مجراها با مدل رزگن مطابقت دارند.
خدیجه حاجی؛ شهناز میرزایی؛ رئوف مصطفیزاده؛ حبیب نظرنژاد
دوره 4، شماره 13 ، اسفند 1396، ، صفحه 121-146
چکیده
چکیده
تحلیل تغییرات رژیم جریان و تداوم آن و تعیین عوامل مؤثر در بینظمیها از پیشنیازهای اصلی مدیریت و بهرهبرداری بهینه از رودخانهها به عنوان یکی از منابع اصلی آب مصرفی میباشند. در این پژوهش میزان تغییرات ماهانه حجم رواناب در 20 ایستگاه هیدرومتری واقع در استان گلستان در یک دورهی 38 ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) با استفاده از شاخص تغییرات ...
بیشتر
چکیده
تحلیل تغییرات رژیم جریان و تداوم آن و تعیین عوامل مؤثر در بینظمیها از پیشنیازهای اصلی مدیریت و بهرهبرداری بهینه از رودخانهها به عنوان یکی از منابع اصلی آب مصرفی میباشند. در این پژوهش میزان تغییرات ماهانه حجم رواناب در 20 ایستگاه هیدرومتری واقع در استان گلستان در یک دورهی 38 ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) با استفاده از شاخص تغییرات سالانه (ضریب تعدیل توزیع سالانه و شدت تمرکز) مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس دادههای ماهانه دبی در سالهای مختلف، حجم رواناب ماهانه و سالانهی ایستگاههای مورد مطالعه در طول دورهی آماری محاسبه گردید. همچنین روند شاخص تغییرات سالانه با استفاده از آزمون من-کندال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر توزیع ماهانه، حداکثر مقادیر حجم رواناب ایستگاهها در فصل بهار و خصوصاً در ماه فروردین اتفاق افتاده است که با مقادیر بالای بارش بهاره و اثر آن در میزان آبدهی بالای رودخانهها در این فصل در ارتباط بوده است. همچنین، بیشترین مقادیر حجم رواناب در ایستگاههای آققلا، قزاقلی و بصیرآباد بهترتیب دارای متوسط حجم رواناب سالانه (9/33، 5/33 و 6/32 میلیون مترمکعب) میباشند. در حالیکه بیشترین یکنواختی در وقوع رواناب در ماههای سال مربوط به ایستگاههای نودهخاندوز، تمر، گالیکش و قلیتپه بهترتیب با مقادیر ضریب تعدیل توزیع سالانه برابر 19/0، 21/0، 23/0 و 24/0 درصد بوده است. کمترین شدت تمرکز رواناب نیز مربوط به ایستگاههای نودهخاندوز و تمر بهترتیب برابر با مقادیر 26/0 و 25/0 درصد میباشند، در صورتیکه ایستگاه رامیان (با مقدار شاخص 62/0 درصد) دارای بیشترین شدت تمرکز بوده است. نتایج حاکی از رابطهی مستقیم و معنیدار میان ضریب تعدیل توزیع سالانهی دبی و شاخص شدت تمرکز با ضریب همبستگی 60/0 میباشد. بنابراین بیشترین روند کاهشی و افزایشی در طول دورهی آماری با استفاده از آزمون من-کندال بهترتیب در ایستگاههای شیرآباد و نودهخاندوز در سطح معنیدار 05/0 مشاهده شدهاند.